Alergia

Układ odpornościowy to jeden z najważniejszych układów funkcjonalnych człowieka, dzięki któremu nasz organizm jest w stanie walczyć z wieloma niebezpiecznymi czynnikami środowiskowymi, w tym z wpływem patogenów. Niestety, czasami układ odpornościowy wchodzi w konflikt z substancjami, które nie stanowią żadnego zagrożenia dla naszego zdrowia. Takie substancje, które prowokują układ odpornościowy, nazywane są alergenami, a bolesna reakcja organizmu na nie nazywa się alergią. W 1819 roku pojawił się pierwszy kliniczny opis reakcji pacjenta na pyłki roślin i od tego czasu w literaturze medycznej coraz częściej pojawiają się wzmianki o bolesnych reakcjach wywołanych kontaktem z niektórymi substancjami.

Po opublikowaniu słynnych dzieł Clemensa von Pirkego pojawił się nowy kierunek w medycynie - alergologia kliniczna. W 1913 roku brytyjski fizjolog Henry Hallett Dale opublikował teorię, że reakcja alergiczna uwalnia neuroprzekaźnik z tak zwanych komórek tucznych, który powoduje określone objawy alergii. Współczesna medycyna interpretuje alergię jako niewystarczającą reakcję organizmu na czynniki środowiskowe lub substancje, które nie są niebezpieczne dla większości ludzi. Należy jednak pamiętać, że pochodzenie tej reakcji jest czysto immunologiczne, a jej objawy, takie jak niestrawność, mogą być spowodowane zupełnie innymi przyczynami, które nie mają nic wspólnego z manifestacją alergii.

Wbrew powszechnemu przekonaniu pierwszy kontakt z alergenem zwykle nie powoduje reakcji organizmu. Z reguły organizm zaczyna boleśnie reagować na jakąś substancję po wielokrotnym kontakcie z nią, czasami po kilku tygodniach, miesiącach, a nawet latach. Ten okres „oczekiwania” na chorobę nazywany jest czasem uczulenia. Od momentu, gdy organizm zacznie reagować na alergeny, każdemu kontaktowi, nawet przy niewielkiej dawce tych substancji, będą towarzyszyć bolesne objawy. U zdrowych ludzi układ odpornościowy jest niezawodną obroną przed wszelkiego rodzaju organizmami chorobotwórczymi - wirusami, bakteria, grzyby, - a także nowotwory komórkowe we wczesnym stadium ich rozwoju. Zakłócenie tego mechanizmu dramatycznie zwiększa podatność organizmu na infekcje; W osłabionym układzie odpornościowym wirus HIV rozwija się w najgroźniejszą chorobę - AIDS, w której każda choroba zakaźna może prowadzić do nieuchronnej śmierci.

Koncepcja ta została wprowadzona do praktyki medycznej w 1906 roku przez austriackiego pediatrę Clemence'a von Pirqueta, który przez alergię rozumiał niewystarczającą odpowiedź układu odpornościowego organizmu na różne substancje. Obecnie liczba znanych substancji, które w taki czy inny sposób mogą wywoływać reakcję alergiczną, zbliżyła się już do 40 000. Jeśli po pewnym czasie po bolesnej reakcji organizmu na jakikolwiek alergen ponownie dojdzie do niepożądanego kontaktu z tą substancją, może wystąpić wstrząs anafilaktyczny . W wyniku tego ostatniego praca układu oddechowego i krążenie krwi zostaje poważnie zakłócona, mięśnie gładkie mięśni zmieniają się patologicznie, rozwija się obrzęk błon śluzowych.

Często wstrząs anafilaktyczny zagraża życiu pacjenta i wymaga pilnej pomocy lekarskiej; głównym lekiem przeciwwstrząsowym w tym przypadku jest adrenalina. Mechanizm reakcji alergicznej jest dość złożony. W organizmie poprzez oddychanie, pokarm lub skórę, alergen wchodzi w kontakt z limfocytami, które w odpowiedzi zaczynają wytwarzać przeciwciała. Kiedy przeciwciała wchodzą w interakcję z komórkami tucznymi, uwalniane są mediatory reakcji alergicznej, głównie histamina.Po pewnym czasie, czasem zaledwie kilka minut później, pojawiają się objawy: zaczerwienienie, wysypka skórna, pieczenie, wodnista wydzielina z nosa, kaszel, krztuszenie, a czasem wstrząs anafilaktyczny.

Najczęstszymi alergenami są pyłki roślin wywołujące katar sienny. Jego główne objawy to świąd w nosie i nosogardzieli, wydzielina śluzowa z nosa, utrata smaku i węchu, łzawienie, utrata słuchu, a czasem ból ucha. Chociaż typowe objawy alergiczne są łatwe do rozpoznania, do ustalenia dokładnej przyczyny choroby stosuje się specjalne testy skórne z różnymi alergenami, których istotą jest obserwacja reakcji organizmu na ich skutki. Jeśli zaczerwienienie pojawi się w miejscu kontaktu alergenu ze skórą, oznacza to podatność organizmu na tę substancję. Trudniej jest zidentyfikować alergen pokarmowy: w takich przypadkach jeden lub drugi podejrzany produkt jest po kolei usuwany z żywności, co może zająć bardzo dużo czasu.

Na całym świecie stale rośnie liczba różnego rodzaju chorób alergicznych, które już dziś nazywane są chorobami cywilizacyjnymi. Świeże powietrze odgrywa ogromną rolę w eliminowaniu głównych przyczyn alergii, niestety w dużych miastach jest silnie zanieczyszczone emisjami przemysłowymi i spalinami samochodowymi. Stosowanie różnych chemii gospodarczej i kosmetycznej zwiększa liczbę chorób alergicznych; ma negatywny wpływ dym tytoniowya czasem różne egzotyczne potrawy i przyprawy.

Kazminova Yulia Valerievna