Jak wszystko żywe

Człowiek jest panem świata. A jednocześnie jest przedstawicielem tylko jednego z ponad miliona gatunków żywych istot żyjących na Ziemi. Być może warto podać pełny zoologiczny „tytuł” ​​korony przyrody:

Tabela wyraźnie pokazuje nam, że człowiek pozostaje jednostką biologiczną i podlega w tej zdolności działaniu praw biologicznych w całej ich sile.

Krew przepływa przez nasze żyły, aby napędzać żywe (i tak łatwo podatne) serce. Nadal musimy jeść, pić, oddychać. Mikroby zarażają nas truciznami i chorujemy. Z wiekiem nasze kości stają się twardsze i bardziej kruche - starzejemy się.

Ale nadal, pozostając zależnymi od natury, wydostaliśmy się z jej bezwarunkowej mocy. Uczyniła nas ludźmi, dokonując najsurowszej selekcji wśród naszych przodków, którą stworzyła - selekcji na inteligencję. A teraz, przez dziesiątki tysięcy lat, rola doboru naturalnego znacznie się osłabiła. W mroźną pogodę ludzie, z grubsza mówiąc, bardziej owłosieni lub z gęstszą i „rozgrzaną” skórą z tłuszczem, nie mają żadnej przewagi nad mniej owłosioną i chudszą - są domy, piece i baterie centralnego ogrzewania, futra i futra.

Osoba, która nie nadąża nie tylko za jeleniem, ale także za żółwiem, nie umrze z głodu i będzie mogła zostawić potomstwo, które, cóż, odziedziczy jego powolność i nadal przeżyje i będzie w stanie kontynuować wyścig. Itp. Praktycznie nie ma wyboru.

Eliminuje to możliwość stopniowej i spontanicznej przemiany człowieka w nowy gatunek, ale bynajmniej nie wyklucza samej możliwości zmiany osoby jako istoty biologicznej. (Ale taka zmiana, jeśli nastąpi, nastąpi ze wspólnej woli ludzi. Natura nas stworzyła, ale teraz nie jest już w jej mocy, aby nas zmienić.)

Zwróćmy teraz uwagę na definicję „sapiens” (rozsądne), rozważmy jego znaczenie, a nie rolę klasyfikacyjną. Człowiek żyje w społeczeństwie, a społeczeństwo nie podlega już prawom czysto biologicznym (chociaż ze względu na to, że składa się z jednostek biologicznych, nie może ich całkowicie ignorować). Co więcej, Noosfera jest sferą rozumu, stworzoną na naszej planecie przez człowieka, wchodzącą, zgodnie z definicją akademika V.I. Vernadsky'ego, do części biosfery jako jej produkt i jej część, przejmując władzę nad samą biosferą.

Człowiek działa teraz jako starożytny filozof Diogenes. Kiedy Diogenes został wzięty do niewoli i przywieziony na rynek na sprzedaż, zaczął krzyczeć:

Kto kupi sobie mistrza? Kto potrzebuje mistrza?

Czasami jednak nasz złożony i trudny związek z naturą przypomina starą rosyjską przypowieść o człowieku, który złapał niedźwiedzia. Powiedziano mu, żeby ciągnął niedźwiedzia. "On nie przyjdzie!" - "Więc chodź tu sam!" - "On cię nie wpuści!"

Im bardziej mamy władzę nad naturą, tym więcej o niej wiemy i dlatego bardziej boimy się jej zniszczyć, czując własną zależność od różnych sfer naturalnych - biosfery, hydrosfery, atmosfery i innych.

Okoliczności miejsca

Antropolog Ya.Ya.Roginsky mówi:

Można wskazać pięć głównych sposobów oddziaływania warunków naturalnych na ludzi. Najprostszy to bezpośredni wpływ na ich zdrowie, wytrzymałość fizyczną, wydolność, a także na płodność i śmiertelność. Drugi rodzaj wpływu polega na uzależnieniu człowieka od naturalnych środków utrzymania, obfitości lub braku pożywienia, czyli zwierzyny łownej, ryb, zasobów roślinnych. Trzecim sposobem wywierania wpływu jest obecność lub brak niezbędnych środków pracy; czynnik ten jest niezwykle zróżnicowany, a jego rola w historii uległa dramatycznej zmianie.Jest oczywiste, że w różnych epokach krzemień, cyna, miedź, żelazo, złoto, węgiel, rudy uranu miały różne znaczenie w gospodarce społecznej. Czwarty sposób, w jaki środowisko wpływa na człowieka i jego kulturę, tworzy sama natura motywów, które skłaniają do działania, czyli to, co historyk Toynbee nazwał „wyzwaniem” rzuconym przez naturę człowiekowi (wyzwanie), wymagającym „odpowiedzi” (odpowiedź). Wreszcie piąte źródło oddziaływania środowiska naturalnego na ludzi i ich kulturę miało i ma szczególne i niezwykle istotne znaczenie - jest to obecność lub brak naturalnych barier, które uniemożliwiają spotkania i kontakty zbiorowości (pustynie, bagna, góry, oceany). Brak przeszkód może z jednej strony okazać się niezwykle przydatny dla wzajemnego wzbogacania doświadczeń, z drugiej zaś szkodliwy w przypadku zderzenia z nadrzędnymi siłami wrogich kolektywów. Równowaga między tymi wynikami może być bardzo zmienna i nieprzewidywalna.

Zaczniemy opowieść o roli warunków naturalnych w historii ludzkości od czasów, gdy prawa biologiczne wciąż panowały nad naszymi przodkami. Porozmawiajmy o tym, jak, gdzie, kiedy iw jakich okolicznościach „pokazali” tę moc, rodząc władcę natury lub przynajmniej pierwszego kandydata na to stanowisko. A ze wszystkich okoliczności akcji najpierw wysuńmy na pierwszy plan jasne „gdzie?” - oczywiście ze słowem „dlaczego?”

Porozmawiamy więc o pochodzeniu człowieka. Ale nie będę wymieniał naszych domniemanych, możliwych i wątpliwych przodków z mniej lub bardziej pojemnymi czaszkami, ciężkimi szczękami i owłosionymi plecami. Porozmawiajmy tylko o jednej stronie problemu antropogenezy - o tym, gdzie dokładnie starożytna małpa podążyła ścieżką, po której miliony lat później przybyli jej potomkowie do piramid i kosmodromów, i dlaczego okazały się pewne etapy rozwoju naszych przodków tak wyraźnie kojarzyć się z niektórymi regionami świata.

Uświadom sobie

Filozofowie często mówią, że dla natury człowiek jest sposobem realizacji siebie. W tym sensie naprawdę jesteśmy „koroną natury”, najwyższym szczeblem ewolucji, najwyższą formą życia.

Czy prawa natury nieuchronnie prowadzą do osiągnięcia tej najwyższej formy przez materię, czy ewolucja jest „zobowiązana” do osiągnięcia szczytu? To jest stare pytanie filozoficzne. Dziś odpowiedź większości naukowców jest optymistyczna: pojawienie się rozumu jest nieuniknione. I bynajmniej nie dlatego, że natura stawia sobie taki cel: za wszelką cenę stworzyć nosiciela rozumu. Przecież natura nie może mieć w ogóle żadnych celów i zadań, zna tylko przyczyny i skutki. Ale związek przyczyny i skutku rządzi się prawami natury. Uważa się, że wśród tych praw są takie, które swoim połączonym działaniem powinny dać początek rozumowi. Jedno z nich nazywa się prawem komplikacji układów samoregulujących. Innym jest prawo komplikacji systemu sterowania itp.

Biolodzy ewolucyjni dawno temu odkryli ciąg faktów, które można nazwać przejawem prawa cefalizacji (od łacińskiego cephalus - głowa): w procesie ewolucji z reguły względny rozmiar czaszki u kręgowców i, w tym samym czasie wzrasta udział mózgu w składzie ciała.

Być może cefalizacja jest szczególnym przypadkiem reguły, zgodnie z którą system kontroli organizmu podlega komplikacjom - oczywiście w kolejności przystosowania się do warunków naturalnych, która wybiera na przeżycie najlepiej przystosowanych.

Oczywiście wśród ciał niebieskich są oczywiście niekorzystne dla powstania życia, są takie, w których życie może przejść tylko przez pierwsze, najniższe stadia rozwoju. Ale Wszechświat jest nie tylko wielki, jest nieograniczony, aw tej bezgraniczności nieuchronnie muszą istnieć planety, na których życie będzie mogło rozwijać się w naturalny sposób, zanim pojawi się rozum. A ponieważ nasza Ziemia okazała się jedną z tak udanych planet, pojawienie się na niej inteligentnego stworzenia było nieuniknione i stało się tylko kwestią czasu.

Okazuje się, że prędzej czy później na złym kontynencie, a więc na drugim, nie z jednego gatunku pierwotnej małpy, a więc z drugiego lub trzeciego, ale człowiek musiał się pojawić. Gdzie dokładnie, jak i kiedy - to wszystko okazuje się przypadkiem, tym wypadkiem, który, jak wiesz, jest tylko formą manifestacji konieczności.

Jednak okoliczności miejsca i czasu pojawienia się człowieka są przypadkowe tylko w szerokim sensie filozoficznym, w istocie zostały wyznaczone przez naturę, proces rozwoju naszej planety jako całości. A problem miejsca powstania człowieka na Ziemi jest częścią problemu wpływu otaczających go warunków naturalnych na naszych przodków.

Problem relacji między człowiekiem a jego otoczeniem

Akademik I.P. Gerasimov pisze:

… mimo całej wagi czysto antropologicznych, archeologicznych i etnograficznych aspektów problemu pochodzenia człowieka - jego „kluczem”… jest właśnie problem relacji między człowiekiem a jego środowiskiem. Ten problem jest niezwykle aktualny dla naszych czasów i dla przyszłości ludzkości. Jednak jej historyczne korzenie, bez których nie sposób zrozumieć teraźniejszości i przewidzieć przyszłości, sięgają odległej przeszłości geologicznej, która nawiasem mówiąc, jest coraz bardziej wypychana w głębiny czasu.

To właśnie te korzenie historyczne zgromadziły ludzi, którzy zgromadzili się na studium sympozjum - badają z różnych stron, bo spotkali się tu geografowie i antropolodzy, archeolodzy i geolodzy, botanicy i glacjolodzy.

Każdy gatunek zwierząt, najlepiej przystosowany do określonych warunków siedliska, zwykle prawie przestaje się zmieniać. Selekcja staje się stabilizująca, zachowując podstawową formę tego gatunku i odrzucając istoty żywe, które od niej odbiegają, ponieważ okazują się mniej przystosowane do tych samych warunków.

Ale od czasu do czasu zmieniają się warunki naturalne, aw zmieniających się warunkach zalety istniejącego gatunku często stają się niekorzystne. Zwykłe pożywienie znika lub prawie znika, zwykłe metody ochrony przed wrogami stają się bezużyteczne ... Natura rzuca wyzwanie żywym istotom, które znajdują się w nowych warunkach. Jeśli będą w stanie choć częściowo przeżyć i kontynuować swój rodzaj - swoje szczęście, nie będą w stanie - wymrą bez potomstwa. Po takich naturalnych zmianach dobór naturalny zaczyna odgrywać nie dawną rolę „działu kontroli technicznej”, starannie eliminując błędy, a jedynie - teraz jest to pogłębiarka, odrzucająca piasek i wymywający z niego kilka ziaren złota, lub, jeśli uciekniemy się do innego porównania, jest to sito z dużymi komórkami, przez które trafia na „wysypisko”, w biologiczną nicość, nie pozostawiając potomstwa, większość osobników, które wcześniej wydawały się tak przystosowane do życia.

Nasza rodzina, rodzina hominidów, powstała i rozwinęła się właśnie w warunkach najsurowszej selekcji naturalnej, w dobie poważnych zmian klimatycznych. Najwyraźniej nie można ich nazwać zbyt surowymi: zbyt duże i gwałtowne kataklizmy klimatyczne po prostu zrujnowałyby naszych przodków w czasach, gdy nie znali jeszcze narzędzi i byli po prostu małpami żyjącymi w gęstych lasach tropikalnych.

Ale w tamtym czasie - wiele milionów lat temu - według geografów nastąpiła długa, powolna i stała zmiana klimatu w regionach tropikalnych. Sytuacja wydawała się niewiele zmieniać w ciągu roku, a nawet ponad stu lat, ale przecież ewolucja geologiczna i geograficzna dysponowała tysiącami i milionami lat. Wzniosły się góry, zmuszając wiatry i wody do zmiany ich starożytnych szlaków. Lasy na rozległych terytoriach stopniowo zanikały, ich miejsce zajęły sawanny i stepy. Warunki się zmieniły, a małpy musiały się do nich dostosować, aby nie wymrzeć. Warunki zmieniały się na tyle wolno, że dostosowanie mogło zostać przeprowadzone.

Ewolucja miała czas, by raz po raz próbować opcji, które mogłyby zapewnić przynajmniej części poprzednich właścicieli lasów tropikalnych egzystencję w nowych warunkach.Starożytna małpa człekokształtna została zmuszona do zejścia z drzew, ponieważ drzewa prawie zniknęły. Dawne bogactwo pożywienia roślinnego zaczęło brakować, trzeba było znaleźć nowe rodzaje pożywienia i przyzwyczaić się do nich.

W jednej ze swoich prac akademik I.P. Gerasimov bardziej szczegółowo bada ewolucję hominidów w nowych warunkach. Z prawie kompletnych wegetarian stały się jednocześnie roślinożernymi i drapieżnikami oraz drapieżnikami, których ofiarami mogły być nie tylko zwierzęta roślinożerne, ale także drapieżne. Po wykonaniu pierwszych narzędzi hominidy (Istniejące małpy człekokształtne należą do rodziny pongidów. Człowiek i jego przodkowie, począwszy od ramapptek, w opinii większości naukowców, należą do rodziny hominidów. Przez hominizację naukowcy mają na myśli przybliżenie człowiek w najszerszym tego słowa znaczeniu) stał się z definicji naukowca „uzbrojonymi drapieżnikami”, „drapieżnikami dodatkowej klasy”. Pozwoliło im to całkowicie uwolnić się od naturalnych systemów ekologicznych, opuścić swoją niszę w przyrodzie.

Ale całkowite uwolnienie od wpływu warunków środowiskowych nie nastąpiło - podkreśla Gierasimow.

Są powody, by sądzić - mówi - że w toku dalszej historii ludzkiego społeczeństwa czynnik ekologiczny nie tylko zachował swoją ważną ewolucyjną rolę, ale nawet - w pewnych momentach (kamienie milowe) - stworzył środowisko ... kryzysy ekologiczne, które miały szczególne znaczenie w rozwoju ludzkości ...

Jednak, jak podkreślał akademik IP Gierasimow i doktor nauk geograficznych AA Velichko, nie można zapominać, że „zmiany warunków naturalnych mogą mieć wpływ na hominizację tylko dlatego, że w tamtym czasie istniała już rodzina małp człekokształtnych. Tu niejako doszło do spotkania w przestrzeni i czasie istot żywych, już „przygotowanych” przez proces ich biologicznego rozwoju, z taką zmianą środowiska przyrodniczego, w której jakościowe przejście od małp człekokształtnych do pierwszych hominidy były ewolucyjną nieuchronnością ”.

A dalsze takie „spotkania” w przestrzeni i czasie istot żywych oraz zmiany warunków naturalnych nadal służyły ewolucji, ostatecznie tworząc Homo sapiens. A jeśli w jakiejś części naszej planety znaczące i ważne zmiany naturalne nie miały miejsca przez długi czas lub okazały się zbyt gwałtowne i odegrały fatalną rolę, to mimo wszystko w innym czasie i na innej części Ziemi , „randka” okazała się sukcesem.

Oto przykład fatalnej dla jednej z grup naszych ewentualnych poprzedniczek zmiany klimatu, która została szczegółowo przeanalizowana na sympozjum (należy jednak zaznaczyć, że idee naukowe, które teraz będą omawiane, są w dużej mierze hipotetyczne i nie są wspólne dla wszystkich naukowców).

Ustalono, że około 12-14 milionów lat temu w równikowej części Afryki Wschodniej i na subkontynencie indyjskim na południe od podnóża Himalajów żył Ramapithecus, który rozwinął się wzdłuż „ludzkiej ścieżki”. Wielu specjalistów jest skłonnych zapisywać tych naszych krewnych do rodziny hominidów. Według radzieckiego antropologa M.I.Urysona, Ramapithecus mógł już chodzić na dwóch nogach i przynajmniej sporadycznie używać naturalnych przedmiotów jako narzędzi.

Według niektórych uczonych miejscem narodzin Ramapithecus była Afryka Wschodnia; na terytorium Półwyspu Hindustan przeniknęli wkrótce (w odpowiedniej skali czasowej) po utworzeniu klanu i doskonale zakorzenili się w tej urodzajnej części Ziemi.

Afrykański i indyjski Ramapithecus najprawdopodobniej należał do tego samego rodzaju lub do blisko spokrewnionych rodzajów. Zarówno te, jak i inne mogą w wyniku ewolucyjnego rozwoju zamienić się w inteligentne istoty. Ale losy tych dwóch blisko spokrewnionych rodzajów potoczyły się inaczej, ponieważ inaczej przebiegały wówczas procesy geologiczne i klimatyczne w Afryce Wschodniej i na subkontynencie indyjskim.W części subkontynentu indyjskiego, gdzie Ramapitekowie przybyli z Afryki, klimat był pierwotnie tropikalny i wilgotny. Lasy dostarczały obfitego pożywienia, a żyzne sawanny leżały na południe od lasów. Wilgoć i życie wraz z nią zostały przyniesione do nowej ojczyzny Ramapithecus przez ciepłe, wilgotne wiatry wiejące z północy. Dawno temu na północy Indii, na rozległych obszarach Azji Środkowej i Środkowej, leżało starożytne morze, które otrzymało od geologów badających pozostawione przez nie ślady, nazwę Morza Te-tis. Jej wody kołysały się również tam, gdzie dziś wznoszą się kraje górskie. Rzeczywiście, w tym odległym czasie formowanie się Pamirów, Tien Shan i Himalajów właśnie trwało. Miały właśnie stać się największymi górami na świecie w erze budowania gór alpejskich.

Ale nadeszła chwila, kiedy kamienny pas Himalajów zablokował drogę wilgotnym wiatrom znad Morza Tetydy. Niemal w tym samym czasie przynajmniej wschodnia część tego starożytnego morza zniknęła z planety. Natura „zdradziła” Ramapiteków ...

Droga na Półwysep Hindustan była zamknięta dla północnych wiatrów i zamiast łagodnego klimatu na południe od Himalajów przez chwilę panował ostry klimat kontynentalny. Lasy deszczowe wyginęły, ustępując miejsca pustyni. Sawanny zamieniły się w suche stepy i półpustynie. A indyjski Ramapithecus daleko jeszcze nie zdążył zostać ludźmi, mogli przystosować się do nowego środowiska naturalnego tylko poprzez zmiany w ich ciele. Ale to wymagało czasu i warunków. Punkt zwrotny okazał się zbyt ostry na takie „rozwiązanie problemu”. Indyjskie Ramapiteki wymarły.

W Afryce Wschodniej sytuacja była inna. Na dużym obszarze na wschód od Jeziora Wiktorii od milionów lat klimat pozostaje ciepły i stosunkowo płaski, bez większych wahań. Do czasów Ramapithecus nie było tu ciągłych lasów deszczowych (pamiętajcie o zmianach klimatycznych, które pchnęły hominizację), lasy rozciągały się tylko wzdłuż rzek, a otwarte przestrzenie zajmowały sawanny. Liczne jeziora otoczone były bagnistymi zaroślami. Pożywienia było więcej niż wystarczająco dla roślin i zwierząt. Tutaj przeżyli nasi krewni.

Tak I.K. Ivanova opisuje losy dwóch grup Ramapithecus, śmiało kończąc:

Nie ulega wątpliwości, że warunki naturalne rozległego planu wyznaczały miejsce powstania człowieka.

Ale czy sytuacja w Afryce nie była zbyt korzystna z punktu widzenia ewolucji dla Ramapithecus - jak już byli? Przecież ewolucja jest procesem naturalnym, a procesy naturalne, jak już wspomniano, nie mają celów, mają tylko przyczyny. Jeśli Ramapitekowie byli najlepiej przystosowani do natury, w której żyli, a natura się nie zmieniła, to Ramapitekowie nie mieli powodu, aby się zmieniać.

Ale były takie powody. Pomimo tego, że ogólne środowisko naturalne w Afryce Wschodniej było bardzo atrakcyjne, zdaniem I.K.

Dostatek jedzenia? Tak, było. Ale było też mnóstwo „łowców po to samo pożywienie”, to znaczy konkurentów, a nawet myśliwych dla tych myśliwych, w tym sami Ramapithecus. Drapieżniki miały tu dużo miejsca i musiały się przed nimi bronić. A współczesne goryle czy szympansy nie mają poważnych wrogów: najstraszniejsze drapieżniki dzisiejszego lasu deszczowego są niebezpieczne tylko dla młodych tych potężnych stworzeń natury.

Sawanny, siedziba Ramapiteków, są bogatsze w niebezpieczne drapieżniki niż lasy, a nasi przodkowie mieli znacznie słabszą siłę niż dzisiejsze wielkie małpy.

Ale to nie wystarczy. Powodzie, huragany i inne klęski żywiołowe były dość powszechne w Afryce Wschodniej. Zmuszali naszych przodków do zmiany swojego zwyczajowego środowiska od czasu do czasu, nie pozwalając im, jak mówią, zostać zbyt długo. Tymczasem sąsiednie dzielnice, a nawet, rzec można, dzielnice, stosunkowo niewielkie obszary, mogą się tutaj mocno różnić. Były też lasy, sawanny, jeziora i bagna.

Trochę.Wszystkie znane do tej pory znaleziska najstarszych hominidów w Afryce są związane z tzw. Wschodnim Systemem Szczelin, który leży na wschód od Jeziora Wiktorii. Rift - po angielsku „crack”. Pod koniec ubiegłego wieku angielski geolog Grzegorz nazwał szczeliny - szczeliny - wąskie doliny szerokie na dziesiątki kilometrów i długie na setki kilometrów, utworzone przez uskoki w skorupie ziemskiej. Uderzająca różnorodność ukształtowania terenu zapewniała różnorodne warunki panujące w okolicy.

Z geologicznego punktu widzenia nie jest bynajmniej przypadkowe, że wiele wulkanów jest powiązanych z systemem Eastern Rift (tylko duże - ponad siedemdziesiąt), a wtedy większość tych wulkanów okresowo się budziła, rozbijając się o populację otoczenia.

Trzęsienia ziemi są charakterystyczne dla tego pasma.

W wąskich dolinach naszym przodkom groziły lawiny i potężne powodzie.

Wygląda na to, że zestaw niebezpieczeństw był wystarczająco poważny. Ale według wielu naukowców mamy wszelkie powody, by być wdzięczni zarówno trzęsieniom ziemi, jak i gorącej lawie, niszczącej wszystkie żywe istoty na swojej drodze. Ten punkt widzenia uzasadnił na sympozjum, mówiąc o procesie hominizacji, geolog A. A. Garibyants. Zwraca uwagę, że w Afryce, Europie i Azji skamieniałe małpy człekokształtne znajdują się na terenach, na których w tym czasie miała miejsce intensywna aktywność wulkaniczna.

... Znaleziska ... są głównie skorelowane z dwoma wielkimi pasami sejsmicznymi świata: wszystkie znaleziska afrykańskie - z pasem sejsmicznym Afryki Wschodniej, a pozostałe, z wyjątkiem południowych Chin, - z regionem śródziemnomorsko-indonezyjskim. Południowe Chiny korelują z pasem sejsmicznym Zachodniego Pacyfiku… ”Garibyants wyjaśnia to życiem małp w lasach na zboczach gór, gdzie„ wulkanizm okresowo tworzył sytuacje krytyczne, wymuszając zmiany stylu życia, które były warunkiem wstępnym postępu.

Małpy, wypędzone ze swoich zwykłych terytoriów przez następną erupcję wulkanu, wpadły na nowe obszary i naruszyły już ustanowioną tu biologiczną równowagę. W natychmiastowej i nieuchronnie zintensyfikowanej walce o byt, małpy zostały zmuszone do przejścia z diety czysto roślinnej na dietę wszystkożerną.

Aby stać się człowiekiem, trzeba było „pokonywać trudności”, ponieważ dobór naturalny jest mechanizmem ewolucji, a żeby przebiegała szybko, przedstawiciele każdego gatunku zwierząt muszą „zdać egzaminy” na prawo do życia dostatecznie długo mieć czas na pozostawienie potomstwa. Wady warunków tutaj zamieniają się w zalety.

Tak więc połączenie warunków naturalnych, sprzyjających ewolucji, sprawiło, że Afryka Wschodnia stała się ojczyzną człowieka. I właśnie tam około pięć milionów lat temu pojawiło się stworzenie, które używało narzędzi i poruszało się na dwóch nogach.

Warto zauważyć, że Garibyants w swoim przemówieniu mówił o ważniejszym niż się zwykle uważa, znaczeniu wulkanizmu dla ewolucji wszelkiego życia na Ziemi. Widzi związek między słabą sejsmicznością kontynentu australijskiego a spowolnioną ewolucją fauny tego kontynentu. Jego zdaniem fakt, że faunę afrykańską wyróżnia maksymalna różnorodność gatunków i szybki rozwój wielu z nich, wiąże się z wysokim stopniem wulkanizmu i procesów górotwórczych w Afryce.

Akademik I. P. Gierasimow i doktor nauk geograficznych A. A. Velichko zwracają uwagę na związek między zmianami naturalnymi a głównymi etapami antropogenezy i rozwoju kultury materialnej społeczeństwa. U zarania paleolitu pierwszy etap formowania się człowieka odpowiada ich zdaniem stopniowemu ochłodzeniu klimatu na większości planety.

W tym samym zbiorze „Człowiek prymitywny i środowisko naturalne” publikowane jest przemówienie DV Panfilova, który wysuwa nową hipotezę o pochodzeniu rodziny hominidów, która jest sprzeczna ze wszystkim, co naukowcy twierdzili lub zakładali do tej pory ( nauka pozostaje nauką tak długo, jak długo rozważa każdą hipotezę, naukową w swoim podejściu do problemu, bez względu na to, jak wątpliwe może się to wydawać na pierwszy rzut oka).

DV Panfilov dostrzega u ludzi szereg cech zewnętrznych i fizjologicznych, których jego zdaniem nie da się w żaden sposób wytłumaczyć, opierając się na założeniu, że nasi przodkowie mieszkali na sawannach.

Wydaje mu się, że warunki sawanny, gdzie często brakuje wody, gdzie jest wiele dużych drapieżników, gdzie wszystkie żywe istoty są ścigane przez niezliczone masy krwiożerczych owadów, a twarde trawy i kolczaste krzewy przecinają skórę, mogą nie doprowadziły do ​​tego, że ludzka skóra stała się cienka, a włosy na ciele zniknęły. Hominy mają słaby słuch i węch, co powinno mieć ogromne znaczenie na sawannach; charakteryzują się dziennym trybem życia, a na sawannach w ciągu dnia słońce praży i trudno się przed nim ukryć.

Wynik? Na sawanny przybyli ludzie nowoczesnego pokroju, znający ogień, posiadający niezawodną broń, budujący mieszkania, a ponadto znali już niektóre umiejętności związane z rolnictwem i hodowlą zwierząt. Ale skąd oni się wzięli, ci ludzie? A gdzie, jeśli nie na sawannach, nastąpiło przejście od małpy do człowieka?

Według D.V. Panfilova rodzina hominidów powstała na wybrzeżach ciepłych mórz, gdzie wysoce zorganizowane małpy, a następnie wielcy ludzie, zbierali pożywienie na płytkich wodach, zwłaszcza podczas odpływu. Tutaj pionowy chód rozwinął się samoczynnie - w przeciwnym razie nasi przodkowie po prostu by się udusili. Linia włosów okazała się wyraźnie szkodliwa: mokra chłodziła ciało, a po wyschnięciu pokryta była skórką soli. To wtedy dobór naturalny wyeliminował wełnę.

Szeroka, łukowata stopa wygląda tak, jakby była celowo przystosowana do chodzenia po mokrym piasku, drobnym żwirze.

Panfiłow dostrzega przystosowanie do przybrzeżnego, amfibiotycznego stylu życia w wielu szczegółach budowy ludzkiego ciała, w tym w rozwoju nosa z nozdrzami skierowanymi w dół u ludzi, aby woda nie przedostawała się do dróg oddechowych, gdy zanurzasz głowę, podczas gdy we wszystkich nowoczesnych małpy nozdrza skierowane są na boki lub do góry.

Panfilov mówi: różnorodność środowiska przybrzeżnego, ciągłe zmiany pogody i warunków gromadzenia pożywienia już stały się podstawą do poprawy układu nerwowego i komplikowania zachowania. Z drugiej strony, ataki tsunami przyczyniły się do masowej selekcji naturalnej, przyspieszającej ewolucję, która stworzyła mózg „zdolny do przewidywania niebezpieczeństwa, odgadywania go w różnych środowiskach, o każdej porze dnia, oderwania tego zjawiska od reszty i tej właściwości ludzkiego mózgu - zdolność abstrakcji i przewidywania - jest podstawą inteligentnego zachowania ”.

Rozwój na tej podstawie trwał dziesiątki milionów lat. Oddzielne grupy hominidów litoralnych (przybrzeżnych) rosły wzdłuż rzek w głębi lądu, dostosowując się do lokalnych warunków, tworząc boczne gałęzie ewolucyjne. Według Panfilova to „ślady” takich bocznych gałęzi reprezentują znalezione przez antropologów kości Australopithecus i Pithecanthropus. Jednym słowem, hipoteza ta zasadniczo stwierdza, że ​​ci, których uważa się za naszych bezpośrednich przodków, są w rzeczywistości po prostu marnowaniem ewolucyjnej ścieżki małpy nadmorskiej do człowieka.

Dopiero w czwartorzędu, kiedy ocean cofnął się, a jego poziom spadł, według danych paleograficznych, o 100 lub więcej metrów, wiele grup wyższych hominidów, które do tego czasu osiągnęły poziom neandertalczyków i współczesnych ludzi, opuściło znajome wybrzeże. obszary, które teraz dramatycznie się zmieniły i zaczęły opanowywać doliny rzeczne i działy wodne. Byli już w stanie tworzyć mieszkania, ubrania, opanować ogień do gotowania, polowania i ochrony przed skrzydlatymi owadami wysysającymi krew.

Schematowi Panfiłowa nie można zaprzeczyć ani zuchwałością, ani w uczciwości, ani w systematyczności. Ma jednak istotną wadę: skamieniałe kości stworzeń żyjących i umierających głównie na terytorium przybrzeżnego pasa pływowego są prawie niemożliwe do znalezienia, nie mogły przeżyć. Sam autor hipotezy zwraca uwagę na tę wadę swojej hipotezy. Pozostaje czysto spekulatywną. Wydaje mi się, że to też jest złe. A jednak warto było porozmawiać o hipotezie Panfilova. Przede wszystkim dlatego, że w takim „niestandardowym” wariancie naszej ewolucji bardzo istotną rolę przypisuje się również warunkom naturalnym.

Podolny R.G.

Podobne publikacje

Zatrzymanie życia

Jak zbudowane są struktury białkowe

Mózg i psychika