|
 Nawet w starożytnych czasach prehistorycznych ktoś zauważył, że dzieci są najbardziej podobne do swoich rodziców. Wiele narodów ma przysłowia podobne do naszego: „Jabłko spada niedaleko jabłoni”.
Dzięki znajomości tego zjawiska, które może być mgliste, nie do końca uświadomione, prehistoryczny człowiek mógł oswoić psa i inne zwierzęta, zatrzymując potomstwo tylko od tych osobników, które wydawały mu się najbardziej przydatne, a prehistoryczny rolnik truchtał nasiona rośliny najbardziej dla niego odpowiednie. Współczesna nauka biologiczna umieściła prawdę wyrażoną w tym przysłowiu na podstawie harmonijnego i złożonego
doktryna dziedziczności, która otrzymała tytuł genetyki.
Od popularnego przysłowia do teorii naukowej jest długa droga. Na tej drodze zawsze dochodzi do wypaczenia pierwszej prawidłowo dostrzeżonej prawdy przez liczne uprzedzenia i pomyłki, które zaśmiecają idee ludzi dalekich od współczesnych osiągnięć naukowych. Obowiązkiem naukowców jest oczyszczenie światopoglądu ich współczesnych z takich złudzeń.
Po pierwsze, czy nie często widzimy, że jabłko spada bardzo daleko od drzewa, na którym się urodziło? Jeśli zasiejesz ziarno z jabłoni pokrytej owocami na ubogiej glebie i nie zajmiesz się młodym drzewem, to drugie i nowsze może pozostać bezpłodne. I odwrotnie, jeśli zasiejesz małe nasiona z nędznych kłosów na żyznej glebie na polu żyta wypalonym po nieurodzaju, możesz uzyskać wspaniałe zbiory wspaniałych kłosów z ostrożną starannością. Jałówka od (matka o wysokim mleku może być całkowicie zepsuta przez złą opiekę, a dobra pielęgnacja i żywienie mogą znacznie zwiększyć wydajność mleczną i zawartość mięsa nawet krowy „mieszańca”. przenoszone są z rodziców na dzieci, które w taki czy inny sposób rozwijają się w zależności od warunków zewnętrznych: stąd dziedziczne skłonności do produkcji mleka u krowy, matki i córki mogą być identyczne, ale u córki mogą się one rozwijać w zupełnie inny sposób w zależności od różnych - lepszych lub gorszych - warunków opieki i karmienia.
W szczególności w wielu przypadkach wyraźnie zaznacza się różnica między skłonnościami dziedzicznymi a ich przejawem u ludzi. Tutaj przejaw skłonności zależy głównie od trudnych warunków społecznych. Załóżmy, że o poziomie zdolności muzycznych decydują dziedziczne skłonności. Ale jak mogli w dawnych czasach objawić się w rozwoju chłopskiego dziecka, które przez całe życie nigdy nie opuściło swojej odległej wioski i nie widziało ani jednego instrumentu muzycznego? Być może, jeśli miał też dobry głos, był znany jako dobry śpiewak lub będąc pasterzem, dobrze grał na domowej roboty fajce. Teraz, gdy nauczyciele w szkołach podstawowych już wyłapują talenty, dzieci tak uzdolnionych muzycznie dziedzicznie, ale nigdy nie miały okazji wykazać się talentem muzycznym, rodzice chodzą do szkół muzycznych, stają się wybitnymi pianistami, skrzypkami, kompozytorami. Wydaje się, że jabłko spada bardzo daleko od jabłoni, ale w rzeczywistości spada na dobrą ziemię, podczas gdy rodzicielska jabłoń rosła na ubogiej glebie.
 Wyraźna zależność przejawiania się dziedzicznych skłonności od warunków zewnętrznych, a u ludzi - przede wszystkim od środowiska społecznego, zmusza wielu do całkowitego zaprzeczenia znaczeniu dziedziczności. Ale to jest druga skrajność, a także szkodliwe uprzedzenie. Tylko religijni duchowni wierzą, że wszyscy ludzie rodzą się tak samo i wszyscy ludzie otrzymują tę samą nieśmiertelną duszę. Wiemy, że tak nie jest.Jedne są dziedziczone od urodzenia i odznaczają się wysokim wzrostem i heroiczną budową, inne rodzą się i pozostają kruche przez całe życie - niezależnie od warunków zewnętrznych, a często mimo to, bo zdarza się, że bohaterowie wychowani są w najbardziej niesprzyjających warunkach, oraz słabi nie uzyskują zdrowia nawet przy najbardziej dokładnej opiece.
To samo należy powiedzieć o umiejętnościach. Jest wielu kulturalnych ludzi, którzy otrzymali najstaranniejsze wykształcenie, w ogóle nie posiadają muzykalności i nie czerpią nawet przyjemności z muzyki, co daje największą przyjemność innym przy pierwszym kontakcie z wykonawstwem muzycznym. Trzeba mieć normalne widzenie i normalnie mocną rękę, aby po odpowiednich ćwiczeniach stać się doskonałym strzelcem, ale nie wszyscy ludzie mają normalne widzenie i normalną jędrność dłoni. Nie wszyscy praktykujący są w stanie osiągnąć najwyższe stopnie, ponieważ wymaga to nie tylko ćwiczeń, ale także najwyższych dziedzicznych cech. Gdyby każdy mógł zostać mistrzem w bieganiu, skokach, sile fizycznej, ale w szachach i innych sportach po odpowiednio długich ćwiczeniach, to byłoby o wiele więcej mistrzów i wszędzie widzimy, że zwycięzcą jest jeden z setek tysięcy i milionów ... Nie, oczywiście mistrzowie są nie tylko wychowywani przez ćwiczenia, ale także rodzą się z odpowiednimi skłonnościami dziedzicznymi. A w dziedzinie uprawy roślin i hodowli zwierząt nikt nie odważy się zaprzeczyć różnicom w dziedzicznych skłonnościach, ponieważ takie zaprzeczenie zniszczyłoby wszystkie podstawy selekcji rolniczej.
Trzecie powszechne i tym bardziej szkodliwe uprzedzenie dotyczy przyczyn pojawienia się nowych dziedzicznych skłonności. Do niedawna wśród biologów panowało powszechne przekonanie, że dziedziczne skłonności potomstwa można wyeliminować poprzez odpowiednią opiekę rodziców. Jednak obecnie żaden z naukowców nie ośmieli się stwierdzić, że dobre nawożenie pola nie tylko poprawia plon rosnącej na nim odmiany pszenicy, ale także zmienia odmianę pszenicy w tym samym kierunku, naprawiając poprawę spowodowaną przez nawożenie potomstwa. Szkolimy konie wyścigowe do zawodów jeździeckich w celu oceny i wyboru najlepszych reproduktorów dziedzicznych, zamiast liczyć na to, że wyniki treningu zostaną przekazane potomstwu. A ponieważ rodzice byli uczeni języków obcych lub muzyki, ich dzieciom wcale nie jest łatwiej uczyć się tych języków lub uczyć się muzyki. Cechy nabyte przez rodziców w trakcie ich życia nie mogą być dziedziczone przez ich potomków. Mówią, że kiła nabyta przez rodziców jest przenoszona na potomków. Ale to nieporozumienie: kiła jest chorobą zakaźną wywoływaną przez pasożyty tkankowe - krętki; od zakażonej matki krętek może przeniknąć do tkanek dziecka rozwijającego się w jej łonie, ale jest to infekcja dziecka, a nie dziedziczenie.
Gdyby złe warunki rozwoju organizmu oddziaływały na potomstwo w tym samym kierunku, to klasa, która od wieków znajdowała się w trudnych warunkach bytu, byłaby skazana na nieszczęśliwą egzystencję przez długi czas, nawet gdyby te warunki uległy zmianie. Jednak historia często pokazuje nam coś przeciwnego. W okresie renesansu w Europie Zachodniej awansowi klas średnich towarzyszył niesamowity rozkwit kultury, którą zbudował ówczesny Gorki, który po raz pierwszy miał okazję budować. A w naszych czasach awansowi klasy robotniczej towarzyszy identyfikacja ogromnej liczby nowych talentów z rodzin, które wcześniej nie mogły w pełni ujawnić swoich umiejętności.
W jaki sposób dziedziczna cecha jest przekazywana z rodziców na dzieci? Każdy człowiek, każde zwierzę, każda roślina zaczyna swoje życie w postaci jednej komórki - „Zygoty”... Ta zygota powstaje z połączenia dwóch komórek rozrodczych - komórki jajowej matki i nasienia ojca.W zapłodnionym jajeczku, z którego człowiek się rozwija, nie ma głowy, kończyn, żadnych narządów ani tkanek. Ale zarówno jajeczko, jak i nasienie są wprowadzane do ludzkiej zygoty przez 24 małe, mikroskopijne ciałka, zwane chromosomami. Te 24 pary chromosomów, namnażające się wraz z każdym podziałem komórki jajowej, są zachowane we wszystkich komórkach ludzkiego ciała, a (gdy powstają w nim komórki płciowe, elementy każdej pary chromosomów rozchodzą się w różne komórki, tak że w gamety - jaja i plemniki - ponownie znaleziono tylko 24 chromosomy, z których niektóre są ojcowskie, a inne matczyne, co wyjaśnia, dlaczego każda osoba reprezentuje pewną mieszaninę cech ojca i matki.
Na podstawie precyzyjnych eksperymentów przeprowadzonych na różnych zwierzętach i roślinach biolodzy doszli do wniosku, że w tych mikroskopijnych chromosomach i tylko w nich są dziedziczne skłonności wszystkich cech organizmów. Każdy chromosom rysujemy jako nić, składającą się z szeregu heterogenicznych segmentów - genów. Najprawdopodobniej każdy segment ma strukturę zbliżoną do molekularnej, tylko że są to cząsteczki o dużej złożoności, składające się z tysięcy atomów.
Do tej pory wielką naukową tajemnicą pozostaje, jak złożony organizm ludzki ze wszystkimi jego subtelnymi dziedzicznymi cechami rozwija się z zapłodnionego jaja z 24 parami chromosomów - agregatów molekularnych. Ale jaśniejsze są wzory dziedziczenia skłonności z różnymi kombinacjami genów rodzicielskich. Już na podstawie tego, co powiedziano o parowaniu chromosomów podczas zapłodnienia oraz o ich rozbieżności podczas dojrzewania gamet, można zrozumieć, że biolodzy w niektórych przypadkach mogą obliczyć z matematyczną precyzją, w jaki sposób należy łączyć dziedziczne skłonności w małżeństwie między rodzice różniący się między sobą jednym lub genomem i tym, jak te geny się różnią, zostaną podzielone w przyszłych pokoleniach.
 Jeśli jedno z dwojga rodziców jest brunetką (lub brunetką) „czystej krwi”, a drugie jest blond (lub blondynka), wtedy „wszystkie dzieci będą ciemnowłose. Chociaż otrzymują one depozyt blond włosów od drugiego rodzica, osad ten jest tłumiony przez rozwój bardziej aktywnego depozytu czarnych włosów otrzymywanych od pierwszego rodzica. Jednak dzieci urodzone z takiego małżeństwa nie są rasowymi brunetkami, ponieważ z dziedzicznych skłonności są tylko w połowie brunetkami i pół blondynami. Połowa ich komórek rozrodczych będzie nosiła zadatki na blond włosy, podczas gdy druga połowa będzie nosiła zadatki na czarne włosy. Jeśli poślubią blond kobiety, które nigdy nie mają zadatków na czarne włosy, to połowa dzieci z takiego małżeństwa będzie brunetkami, a druga połowa - blondynkami. Jeśli dwie brunetki „nie czystej krwi” wyjdą za mąż, to 25% dzieci będzie brunetkami rasowymi, które otrzymały od każdego z rodziców czarny kolor włosów, 50% nie będzie brunetkami czystej krwi, tak jak ich rodzice, czyli z jednym genem czarnych włosów i jeden gen blond, a ostatecznie 25% będzie blond, ponieważ otrzymają jeden gen blond od każdego z rodziców. A z małżeństwa dwojga blondynów urodzą się wyjątkowo blond dzieci, bez względu na kolor włosów dziadków i pradziadków. To najprostszy przypadek słynnego prawa dziedziczenia Gregora Mendla.
Słynny angielski pisarz Herberta z Walii jest powieść przetłumaczona na język Język rosyjski, — „Ojciec Christiny Alberta”... Pierwsza strona opisuje, jak blondynka miała córkę - dziecko o ciemnych włosach i ciemnych oczach. Mąż kobiety jest blondynem. Niedoświadczony czytelnik nie zwróci uwagi na ten drobiazg, ale biolog od razu zrozumie zamiar autora, który otwiera się dopiero w połowie książki: mąż matki wcale nie jest ojcem dziecka, ponieważ tylko w tym przypadku brunetka może być ojcem.Gdyby matka Christiny Alberty pozwała męża o alimenty, sąd na podstawie danych biologicznych miałby prawo odrzucić pozew.
Znamy całą serię dziedzicznych skłonności człowieka, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie, z największą regularnością przeskakując przez jedno lub kilka pokoleń (jak skłonności blond włosów ukrytych wśród brunetek). Należą do nich: kształt włosów - kręcone, falowane, gładkie; niektóre cechy krwi, które czasami charakteryzują osobę tak dokładnie, że w armiach niektórych krajów są one wpisywane do paszportów całego personelu wojskowego (w przypadku nagłej transfuzji krwi w przypadku zranienia na wojnie); różne deformacje (sześciopalczaste, krótkopalczaste, rozszczepiona warga); wady wzroku (ślepota barw), niektóre choroby nerwowe, pewne osobliwości smakowe itp. Z każdym rokiem wzrasta liczba cech ludzkich, których dziedziczność staje się nam znana. Gdybyśmy już teraz znali dziedziczność około 20 szeroko rozpowszechnionych ludzkich cech, moglibyśmy, znając cechy dziecka i jednego z rodziców, niemal nieomylnie określić drugą.
Jednak jak dotąd nasze informacje na temat dziedziczności u ludzi są nadal bardzo ograniczone i prawie nic nie wiemy o dziedzicznym przenoszeniu takich cech, które byłyby dla nas naprawdę praktyczne. Nie wiemy, za pomocą jakich wzorców dziedziczone są pewne zdolności, predyspozycje do pewnych podstawowych chorób, takich jak gruźlica czy schizofrenia, jakiś związek z dziedziczeniem nie budzi wątpliwości. Jest tylko jeden organizm, którego dziedziczność zbadaliśmy z największą dokładnością, a jest nim mała muszka owocowa, Drosophila. Tysiące indywidualnych dziedzicznych skłonności - genów - badano w tej locie w ciągu ostatniego ćwierćwiecza, a niniejsze badanie opiera się głównie na całej współczesnej teorii dziedziczności i zmienności. Od tej muchy nauczyliśmy się sztucznie zmieniać geny - najłatwiej jest przez napromienianie promieniami rentgenowskimi, nie będąc jednak w stanie przewidzieć z góry, jakie „mutacje” powstaną w wyniku napromieniowania. Ale znając geny much, które kojarzymy, różnią się od siebie, możemy dokładnie przewidzieć, jakie typy pojawią się u potomstwa i w jakich stosunkach liczbowych.
Jeśli kiedyś wiemy tyle o dziedziczności człowieka, ile teraz wiemy o dziedziczności muchówki Drosophila, może to mieć ogromne znaczenie praktyczne. Każda kobieta, wybierając współmałżonka, będzie mogła z góry określić, jakie cechy fizyczne i jakie zdolności mogą mieć jej dzieci z tego małżeństwa oraz jak zawczasu, przy pomocy odpowiedniej opieki, profilaktyki, zapobiegać rozwojowi tych chorób lub niepełnosprawności czego można się spodziewać u niektórych dzieci na podstawie danych dziedzicznych ...
Ale chociaż nasza wiedza o dziedzictwie ludzkim jest bardzo ograniczona, musimy bardzo uważać, aby nie wyciągać wniosków, które nie są uzasadnione nauką. Jeśli jednak uwolnimy się od tych uprzedzeń, o których mówiłem powyżej, to będzie to już wielkie osiągnięcie, głęboko wnikające w naszą codzienność. Jeśli chodzi o zastosowanie danych doktryny dziedziczności do hodowli zwierząt domowych i roślin uprawnych, tutaj sukcesy biologii reprodukcji mają już i teraz mają istotne znaczenie praktyczne.
I. K. Koltsov
|
