Narodowe potrawy Uzbekistanu |
|
Ceramika miast Khorezm - odcienie błękitu, turkusu i bieli, kojarzy się z architekturą, wszelkimi sztukami zdobniczymi i użytkowymi.
W ceramice Khorezm nie ma przepychu, „ekscesów”. Wszystkie elementy są lakoniczne i ściśle uzasadnione, figury wzoru są weryfikowane od wieków; wysadzane drobnymi detalami, tworzą uderzające bogactwo ozdobnych rytmów. P. Redkin |
Kto nie lubi nowych naczyń kuchennych? W życiu codziennym narodów Uzbekistanu i Azji Środkowej nabywanie nowych potraw to cały zwyczaj, wręcz warunek np. Ceremonii ślubnej. Kiedy dziewczyna wychodzi za mąż, jej krewni przynoszą inny prezent na dzień lub dwa przed ślubem 
Przygotowanie pięknych potraw to duża odpowiedzialność. Zwykle prace podejmuje kilku rzemieślników znających tajniki wytwarzania ceramiki. A ich korzenie sięgają niepamiętnych czasów. Jak poprzednio, współczesny mistrz ludowy pracuje na kole garncarskim, kształtując naczynia, suszy je, miele, a następnie ponownie suszy, wzmacnia specjalną gliną i dopiero po zakończeniu malowania. Najciekawszą pracą jest oczywiście malowanie. Jaka jest ozdoba? Styl? Wzory? Różne regiony Uzbekistanu mają swój własny styl, ewoluował on przez wieki, choć założenia artystyczne są takie same, narodowe. Na przykład Buchara i Gijduvan nie przypominają Samarkandy, ale ceramika Taszkentu, Shakhrisabz itp. Różni się od wszystkich.
Tradycje ceramiki Taszkent są najnowsze, wyrosły z najróżniejszych trendów przełomu przeszłości i naszych wieków. A jednak w swoim charakterze jest zbliżona do masowej zielono-żółtej ceramiki Doliny Zeravshan i posiada własną specyficzną metodę podwójnego powlekania naczyń: najpierw czerwoną glazurą, a następnie białą. To białe tło jest porysowane do czerwonej podstawy wzoru, a naczynie zaczyna grać na żywo.
Niezwykle radosne były tradycyjne potrawy z ceramiki Taszkent ozdobione czerwonymi różami na jasnozielonych łodygach. Zwykle zarówno gałęzie róż, jak i łodygi dobrze pasują do raczej zwykłej zewnętrznej strony białej miski. Kolorowy ornament jest powszechny na wielu przedmiotach ceramicznych. Niezwykłe są dania z tak zwanymi okrągłymi kompozycjami. Centryczne przecięcie ośmiu okręgów przed naszymi oczami jest wbudowane w różne kształty geometrycznie równych owalnych płatków. Te okrągłe rozety mają podwójny zarys. Wyraźnie wyróżniają się na tle, pokryte jasnymi smugami żółto-zielonego i brązowego szkliwa i wypełnione małymi ozdobnymi figurami przypominającymi rzeźbione listki bawełny, a mniejszymi - kwiatkami słonecznika.
Jeśli wyobrazimy sobie, że miasta mają kolor, to w kolorze Buchary przeważa szaro-żółto-brązowy. Wyjaśnia to niezliczone budynki z cegły i szaro-brązowe odcienie starożytnych zabytków. Latem miasto zalane jest bezlitosnym słońcem i zakurzone pyłem niesionym przez wiatry z sąsiedniej pustyni. Być może dlatego soczysty zielony kolor jest szczególnie przyjemny dla oka w Buchara. Nie bez powodu naczynia pokryte błyszczącą zieloną glazurą od razu rzucają się w oczy na bazarze. Wolne krople glazury gęstnieją szmaragdowo-ciemną zielenią, a następnie układają się w cienką warstwę, prześwitującą o jasnozielonym kolorze wiosennej trawy. Malowniczą grę zielonego szkliwa podkreśla nieskomplikowany zwykle ornament: dwie lub trzy faliste linie brzegowe wzdłuż krawędzi naczynia, falujące koło lub prosta rozeta pośrodku. Naczynia o zielonym, a czasem żółto-zielonym kolorze cętkowanym znajdowano w Bucharze (wyprodukowanym w Gijduvan) od czasów starożytnych, począwszy od IX wieku.
Naczynia ceramiczne na południu Uzbekistanu mają inny charakter, na malowaniu których wyczuwalny jest sam południowy żar. Centrum rzemiosła ludowego to miasto Shakhrisabz, tłumaczone jako miasto zieleni. Ceramika Shakhrisabz jest czerwono-czerwona, płonąca, częściowo z powodu żelazistych iłów wydobywanych w pobliskich górach.Jak budowana jest kolorystyka miejscowej ceramiki? Mistrz nakłada plamkę czerwoną, obok miodowo-żółtej, potem znowu czerwony pasek, potem wąską brązową obwódkę, znowu czerwoną plamkę, a obok skromna dawka zimnej bieli - cała gama kolorystyczna jest celowo zbudowany tak, aby zagęścić efekt głównego czerwonawego odcienia i aby danie paliło się jak gorące południowe słońce.
Wzór ceramiki Shakhrisabz jest już dawno ugruntowany, tworzą go trzy lub cztery elementy, często używany jest motyw zwany „bykiem” - wtedy każde koło składa się z czerwono-czerwonego środka i żółtej lub brązowej obwódki. Czasami dwa takie koła są połączone z dwoma tulipanami, czasami z kwiatami przypominającymi rumianek.
Zazwyczaj szkliwione naczynia Khorezm mają te same zestawienia kolorystyczne, ten sam styl malowania jak na majolice budynków Khiva, te same motywy zdobnicze i wzory jak na drewnianych, rzeźbionych drzwiach i kolumnach budynków. Miski Khorezm, mieniące się grą niebiesko-niebiesko-białych wzorów, przypominają czasem kopuły mauzolea, wyłożone wzorzystą niebiesko-niebieską majoliką. Khorezm to jedyny region w Uzbekistanie, w którym nie robi się płaskich potraw. Zastąpiono zarówno naczynia, jak i miski badia - głębokie naczynie na okrągłej płaskiej podstawce. Badia służy zarówno jako naczynie, miska, jak i wazon.
| Bogolyubovo | Zagrzeb (fotorelacja) |
|---|
Nowe przepisy
